Bệnh thần kinh tọa (sciatica pain) là bệnh thường gặp ở độ tuổi từ 30-60 ở cả nam và nữ. Đối tượng có nguy cơ bị đau thần kinh tọa là những người có đặc thù nghề nghiệp phải thường xuyên mang vác nặng, hay hoạt động ở một tư thế trong thời gian dài như: người lớn tuổi, nhân viên văn phòng, công nhân, nông dân, bốc vác hay các nghệ sĩ xiếc, cử tạ,…
Nếu không được phát hiện và chữa trị sẽ ảnh hưởng đến sinh hoạt và sức lao động, lâu dần sẽ bị teo cơ, đại tiểu tiện không tự chủ và có thể gây bại liệt.
Chính vì vậy chúng ta cần phải tìm hiểu những kiến thức về đau thần kinh tọa. Từ đó có biện pháp điều trị tận gốc để có thể thoải mái vận động.
1. Đau thần kinh tọa là gì?
Bệnh đau thần kinh tọa là tình trạng đau thắt lưng xảy ra do dây thần kinh hông to (thần kinh tọa) bị tổn thương hoặc bị chèn ép. Đây là một dây thần kinh lớn, dài nhất cơ thể, chạy dọc từ sau lưng dưới tới mặt sau của hai chân. Nó đi xuyên qua lỗ trống ở đốt sống cụt, chi phối hoạt động của lưng và chân.
Đau thần kinh tọa là hội chứng đau dọc theo đường đi của dây thần kinh tọa, với các biểu hiện như: đau tại cột sống thắt lưng, lan tới hông, mông và xuống hai chân. Tùy từng vị trí tổn thương mà hướng lan sẽ khác nhau.
2. Nguyên nhân đau thần kinh tọa là gì?
Nguyên nhân gây đau dây thần kinh tọa rất nhiều, nhưng chủ yếu vẫn là do những tổn thương ở cột sống thắt lưng như:
– Lao động quá sức hoặc vận động không khoa học: Bê vác, vận chuyển đồ, kéo vật nặng hoặc ngồi sai tư thế sẽ gây ảnh hưởng đến cột sống. Tình trạng này diễn ra trong khoảng thời gian dài dẫn đến chèn ép dây thần kinh và gây đau dây thần kinh tọa.
– Thoát vị đĩa đệm: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất, gây đau thần kinh tọa. Theo thời gian, các đĩa đệm bị tổn thương, nhân nhầy thoát ra ngoài và khô cứng chèn vào rễ dây thần kinh hông và gây đau.
– Nguyên nhân từ các bệnh lý cột sống: Hẹp cột sống, lao cột sống, ung thư cột sống, thoái hóa cột sống, viêm khớp cột sống, viêm đĩa đệm,… là những căn bệnh cột sống gây ra đau thần kinh tọa
– Đau thần kinh tọa do chấn thương hoặc nhiễm trùng: Gãy xương, viêm cơ, nhiễm trùng có thể chèn ép lên dây thần kinh hông gây những cơn đau thần kinh tọa. Một số trường hợp không có nguyên nhân cụ thể.
3. Các triệu chứng thường gặp chứng tỏ dấu hiệu của bệnh đau thần kinh tọa
Người bị đau thần kinh tọa thường gặp phải một số triệu chứng sau :
– Đau thắt lưng, lan dọc xuống hai bên hông và mông. Nếu đau eo bên phải sẽ lan xuống gây nhói hông phải và mông phải, còn đau eo trái thì hông trái và mông trái sẽ bị đau. Sau đó đau nhức từ mông xuống bắp chân, kheo chân và lan xuống tận các ngón chân theo đường đi của dây thần kinh tọa.
– Đau âm ỉ từng cơn hoặc đau cấp tính liên tục, đau tăng lên khi vận động và giảm khi nghỉ ngơi, ban đêm cơn đau có xu hướng nặng hơn.
– Đau khi thay đổi tư thế, hoặc chỉ cần ho hay hắt hơi cũng thấy nhói lưng do có hội chứng chèn ép.
– Cột sống cứng và đau, khó cúi hoặc nghiêng người. Có triệu chứng khó kiễng chân, khó đứng trên đầu ngón chân.
– Triệu chứng kèm theo bệnh: có cảm giác tê, nóng, đau rát như dao đâm, ở vùng bị đau cảm giác như bị kiến bò,…
– Khi bệnh nặng, chân tê bì mất cảm giác, lâu dần bệnh nhân sẽ bị teo cơ.
4. Mức độ nguy hiểm của bệnh đau thần kinh tọa
Nếu không được phát hiện và điều trị đau thần kinh tọa kịp thời thì bệnh rất dễ chuyển thành mãn tính, khó có phương pháp phục hồi hoàn toàn. Những cơn đau mà người bệnh phải chịu đựng sẽ có cường độ và tần suất tăng dần, gây khó chịu bất tiện trong sinh hoạt và lao động hàng ngày. Đau khiến người bệnh mất ngủ, dễ cáu gắt, mệt mỏi, các động tác cúi hoặc nghiêng người đều trở nên khó khăn.
Khi bệnh đau thần kinh tọa tiến triển nặng, có thể gây biến chứng nguy hiểm như làm tê bì, mất cảm giác và khả năng kiểm soát hoạt động của chân. Các cơ dọc đường đi của dây thần kinh tọa có khả năng bị teo, vẹo cột sống, thậm chí là tàn phế. Nặng hơn có thể dẫn đến rối loạn cơ tròn gây ra đại tiểu tiện mất tự chủ.
5. Biện pháp phòng ngừa bệnh đau thần kinh tọa
Để ngăn chặn bệnh đau thần kinh tọa và các biến chứng nguy hiểm, người bệnh có thể áp dụng một số biện pháp sau:
– Tránh các động tác mạnh hoặc thay đổi tư thế đột ngột, không nên làm việc nặng hoặc mang vác vật nặng ảnh hưởng lên vùng cột sống. Trường hợp phải lao động nặng cần có một tư thế vận động hợp lý và nghỉ ngơi ngay sau đó.
– Tránh đứng hoặc ngồi quá lâu một tư thế, nên thỉnh thoảng đứng lên thay đổi tư thế và làm các động tác nhẹ nhàng.
– Các động tác sinh hoạt, lao động hàng ngày phải bảo đảm đúng tư thế khi đứng, ngồi, mang vác… hay nhấc vật nặng.
– Chế độ ăn uống, sinh hoạt hợp lý: hạn chế rượu, không hút thuốc lá, ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, các thực phẩm nhiều chất xơ và giàu canxi.
– Duy trì thói quen thể dục nhẹ nhàng để thư giãn gân cốt, tăng cường độ dẻo dai, linh hoạt của cột sống, cơ bụng. Người bệnh bị đau thắt lưng tuyệt đối không chơi những môn thể thao vận động quá sức.
– Tránh những căng thẳng quá mức về tâm lý. Luôn giữ cho tinh thần thoải mái, lạc quan.
6. Các cách chữa trị bệnh đau thần kinh tọa
Đau thần kinh tọa gây ảnh hưởng lớn tới sức khỏe, chất lượng của sống của người bị bệnh. Việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời là vô cùng cần thiết, nếu không bệnh nặng dẫn đến biến chứng có thể nguy hiểm tới tính mạng của họ.
Để việc điều trị đạt hiệu quả, người bệnh cần phải thăm khám, kiểm tra tại các cơ sở chuyên khoa để các bác sĩ xác định đúng tình trạng của bệnh, từ đó có thể đưa ra phác đồ điều trị và liệu trình thuốc phù hợp. Thông thường, chữa trị bệnh đau thần kinh tọa sẽ theo hai phương pháp sau:
Điều trị đau thần kinh tọa bằng Tây y
Thuốc trị đau thần kinh tọa
Các loại thuốc được sử dụng trong điều trị thần kinh tọa chủ yếu là thuốc giảm đau(paracetamol, efferal-gan codein, di-antalvic), chống viêm (voltarel, tilcotil, mobic…), thuốc giãn cơ(mydocalm, decontractyl, myonal…), tiêm ngoài màng cứng bằng hydrocortison, kết hợp với chườm nóng lạnh.Tuy nhiên, việc sử dụng các loại thuốc này lại gây nhiều tác dụng phụ đến cơ thể.
Người bệnh không nên tự ý sử dụng thuốc mà nên nghe theo chỉ dẫn của bác sĩ.
Phẫu thuật
Một số bệnh nhân có các triệu chứng nặng như đau quá mức, bàn chân teo, liệt vận động,… thì phải phẫu thuật sớm. Tùy từng trường hợp mà các bác sĩ sẽ chỉ định điều trị như thế nào cho phù hợp.
Điều trị đau dây thần kinh tọa theo Y học cổ truyền
Phương pháp vật lý trị liệu
Bên cạnh sử dụng thuốc, vật lý trị liệu cũng được sử dụng phối hợp để điều trị bệnh đau thần kinh tọa như chiếu tia hồng ngoại, tia laser, sóng ngắn, từ trường, điện dẫn thuốc lên vùng cột sống thắt lưng để giảm đau và cứng cơ. Ngoài ra, có kết hợp các phương pháp xoa bóp, châm cứu, ấn huyệt, thủy châm của Đông y để phối hợp điều trị mang đến hiệu quả cao.
Bài thuốc Đông y hỗ trợ điều trị đau thần kinh tọa
Hỗ trợ điều trị đau dây thần kinh tọa bằng Đông y được nhiều bệnh nhân tin tưởng và lựa chọn. Các bài thuốc cổ truyền với thành phần từ thảo dược thiên nhiên, không tác dụng phụ, hỗ trợ điều trị sâu đã giúp bệnh nhân giảm các triệu chứng của bệnh. Mặt hạn chế của phương pháp này là đòi hỏi thời gian điều trị lâu, tuy nhiên nó lại là phương pháp an toàn và hiệu quả, giúp tác động vào nguyên nhân gây ra bệnh, từ đó phòng ngừa được bệnh tái phát lại.
Hiện nay, ngoài các bài thuốc sắc truyền thống, một số sản phẩm Đông y đã ra đời với nhiều dạng chế biến khác nhau nhằm tiện lợi hóa nhu cầu sử dụng của khách hàng. Tuy nhiên, chất lượng sản phẩm còn tùy thuộc vào nguồn gốc, cách trồng, thu hái và chế biến dược liệu.
